Oskereia

Åsgårdsreia rir gjennom luften. Maleri av Peter Nicolai Arbo (1831-1892) I gårsdagens BT las eg om julareia som vi kalla oskereia når eg var liten. Det var som å ta eit sjumilssteg attende i tid. For oskereia har eg ikkje tenkt på på mange år. Eg måtte sjølvsagt innom nettet for å søkje opp oskereia. Då fann eg ei kjekk og artig nettside. På desse ætte og sogesidene frå Jørpeland er det forklart om dette fylgjet som var dauingar(sjølvmordarar, horer, tjuvar og pakk) som vart reisande mellom himmel og helvete til evig tid. Men mykje anna kjekt finn du òg på desse sidene som gamle sagn, varsel om død, vermerke og utvandring til Amerika. Les m.a. om hollandske Siri Flis. Utdrag: Siri Flis, på hollandsk vis slakta ein gris, salta han i sot, kokte han i kål, åt han opp i eit mål. Så tok ho ei dugeleg brennevinsskål og bante på at ho var' kje halvmett. I gamle dagar, og då snakkar eg sjølvsagt om lenge før eg vaks opp, vart folk skremde av alt mellom himmel og jord. Verst var det vel så langt tilbake som til tida rundt svartedauden då du kunne seie bø så sprang folk og gøymde seg. Men bestemor mi fortalde om alt som var farleg òg. Og det er klart at vi ungane vart både vetskremde og mørkeredde. (Er ikkje sikker på om dette er rett barneoppdraging i dag:-)) For bestemor mi Myrthel, fødd i USA, hadde sin eigen måte og "straffe" oss ungane på når vi ikkje var snille. Som eldstemann i flokken, som etterkvart talde 6, er det vel rimeleg å tru at eg måtte gjennom "skjerselden" først i mange samanhengar. Ho oppheldt seg mesteparten av dagen på kjøkkenet. Det var ikkje ferdigmiddagar då nei. Eine skorsteinen i huset gjekk opp ved sidan av den gamle komfyren. Og oppe under taket var det lufting med ein sotete (oske?) og svart netting inne i holet. Luka stod alltid lite vetta (vette?) på gløtt. No ho ein sjeldan gong vart sint henta ho løvangen (langkost som ein vaskar golvet med) og pirka opp i dette svarte, sotete holet og skreik at no henta ho Mallafoten hvis vi ikkje var skaplege... Vi vart alltid levande redde av dette. Og oftast var det nok med at ho truga med å hente dette utysket. No må eg skunde meg å tilføye at bestemor mi var snillaste menneske på jord. Og egentleg var det gjensidig. Eg var gromguten, veit du. Eg delte til og med rom med henne i fleire år...som liten.. Snill trur eg at eg har blitt òg, iallefall på botnen. Men sikker er eg iallfall på ein ting og det er at eg ikkje er mørkeredd. Nei, Oskereia og Mallafoten har ikkje sett sitt preg på meg. Ja, heller ikkje løvangen... Ja søren plystre, løvangen, kanskje eg kan takke bestemor mi for det? Veldig bra no oppunder jul...:-) Eg sender varme tankar til bestemor mi! (Nei no må eg ha ein kopp kaffi og ein tur på Høgeheia i skitvèret...:-))